Kolonoskopia to badanie pozwalające na obejrzenie wnętrza całego jelita grubego. Wykonuje się je przy użyciu giętkiego kolonoskopu o grubości palca wskazującego w celu oceny błony śluzowej jelita grubego. Badanie kolonoskopowe jest zalecane każdemu pacjentowi z obciążeniem genetycznym, a także osobom po 50 roku życia.
Podczas badania kolonoskop wprowadzany jest do jelita grubego poprzez bańkę odbytnicy, esicę i okrężnicę zstępującą, poprzecznicę i okrężnicę wstępującą do zastawki krętniczo-kątniczej. Kolonoskopia umożliwia pobranie wycinków śluzówki do badania histopatologicznego, a także przeprowadzenie zabiegów, takich jak:
- tamowanie krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego
- usuwanie polipów (polipektomia)
- poszerzenie zwężeń jelitowych, np. po zabiegach operacyjnych
- w nieoperacyjnych nowotworach paliatywne zmniejszenie masy guza w celu uzyskania drożności dolnego odcinka przewodu pokarmowego
Wskazania do kolonoskopii:
- profilaktyka raka jelita grubego
- krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego
- polipy jelita grubego
- niedokrwistość wynikająca z niedoboru żelaza (szczególnie u osób powyżej 50. roku życia)
- zmiany rytmu wypróżnień, np. biegunki, zaparcia, ołówkowate stolce
- tzw. nieefektywne parcie na stolec, uczucie niepełnego wypróżnienia
- długotrwałą biegunka
- choroby zapalne jelit
- uchyłki jelita grubego
- diagnostyka różnicowa chorób jamy brzusznej, w tym zespołu jelita nadwrażliwego
- ból brzucha o niejasnej etiologii
- niewyjaśniona utrata masy ciała
- kontrola po polipektomii oraz leczeniu operacyjnym raka jelita grubego
- u osób obciążonych występowaniem chorób nowotworowych w rodzinie badania przesiewowe powinny być wykonywane około 45. roku życia
Przeciwwskazania do kolonoskopii:
- zaostrzenia chorób zapalnych jelita grubego
- objawy zapalenia otrzewnej
- pęknięcia (perforacja) przewodu pokarmowego
- ciężkie choroby serca lub płuc
- ostra niewydolność oddechowa
- ciąża
- zaburzenia krzepnięcia krwi
Przebieg kolonoskopii
Przed badaniem pacjent proszony jest o założenie odzieży ochronnej i ułożenie się na lewym boku w pozycji embrionalnej. Niekiedy w trakcie badania istnieje konieczność zmiany pozycji. Przed wprowadzeniem kolonoskopu lekarz dokonuje oceny okolic odbytu, sprawdzając, czy nie ma tam przetok, ropni, guzków krwawniczych. Następnie smaruje okolice odbytu żelem miejscowo znieczulającym i wykonuje zazwyczaj badanie per rectum (dotykowo). Po dokładnych oględzinach delikatnie wprowadzany jest do odbytu endoskop. Wraz z endoskopem wdmuchiwane jest powietrze, dzięki czemu możliwe jest obejrzenie ścian jelit i głębsze wsuwanie urządzenia. Z tego powodu niekiedy z jelit może uchodzić płyn lub gazy, co jest zupełnie naturalne i nie powoduje dyskomfortu, dlatego też nie należy się tego krępować. Badanie trwa ok. 15-40 minut.